چرا نباید از پتانسیل و توان دانشگاههای آزاد استان با این همه فضا، تجهیزات، نیروی انسانی و هیأت علمی ( که اکثراً در دهه چهارم زندگی و در اوج توان علمی و فکری و جسمی قرار دارند و به پختگی لازم رسیده اند و هر یک دارای پژوهش ها و سوابق علمی خوبی هستند) بطور مطلوب استفاده و بهره برداری نمی شود؟ و چرا مراکز دانشگاه جامع علمی کاربردی استان که بهرحال روزی با توجه به نیاز استان و با سرمایه گذاری و ریسک بالای برخی افراد تأسیس شد الان اینگونه جفا می شود؟
خبردنا - دکتر فخرالدین مرتضوی : این روزها با توجه به کمبود و یا نبود دانشگاههای دولتی در بسیاری از نقاط استان، بحث شهریه و بدهی های دانشجویی، بویژه در میان دانشجویان و خانواده هایشان داغ و تفکر برانگیز است و لزوم پرداختن به امرٍآموزش، مسائل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی پیرامون آن را پر رنگتر می کند، اما لازم است به موضوع به طور عمیق تر پرداخته شود. نگاه ما به آموزش و تحصیل و اخذ مدرک چگونه است؟
آیا یک دیدگاه صرفا مدرک گرایانه، به هدف کسب پرستیژ اجتماعی است یا کسب مدرک به هدف یافتن کار، ترفیع شغلی و در نتیجه سود اقتصادی؟ یا اینکه به هدف دریافت آموزش برای کسب مهارت های لازم در یک رشته؟ و یا اهداف دیگری بر آن مرتب است؟ هر چه باشد یک امر مسلّم است و آن اینکه ارائه آموزش و مدرک چه از طرف دولت و چه از طرف بخش خصوصی، به هر حال مستلزم تأمین هزینه های مالی بسیاری است. هزینه هایی شامل پرسنل اداری، مدرس و مربی، فضا، امکانات، تجهیزات و بسیاری موارد دیگر.
درکشور ما هر دو بخش دولتی و خصوصی متولی این امر خطیر هستند. از سویی در هیچ کجای دنیا دانشگاه مسؤول و متولی فراهم کردن شغل برای دانشجویان نیست و تنها وظیفه آموزش را بر عهده دارد و ایجاد شغل در حیطه وظایف سایر دستگاههاست.
در حال حاضر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و آنها که در قبال آموزش ارائه شده، شهریه و هزینه دریافت می کنند(دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نور، غیرانتفاعی، پردیس های دانشگاهی و مراکز علمی کاربردی) بخش عظیمی از مسؤولیت آموزش و ارائه مدرک معتبر با تأیید وزارت علوم را به عهده گرفته اند و از بدو تأسیس هر یک تاکنون خیل عظیم متقاضیان از این دانشگاهها و مؤسسات فارغ التحصیل شده و از مزایای مادی و معنوی مدرک دریافتی، بهره برده اند.
حال سخن اینجاست که هزینه های سنگین، طی پروسه ورود دانشجو تا فارغ التحصیلی و دریافت مدرک چگونه باید تأمین شود؟ با نگاهی به دانشگاهها و مؤوسسات آموزش عالی در بسیاری از کشورهای جهان مشاهده می شود که اکثریت قریب به اتفاق آنها در قبال آموزشی که ارائه می دهند هزینه و شهریه دریافت می کنند.
در خصوص وضعیت کیفی دانشگاهها، لازم به ذکر است که دانشگاهها در بسیاری از کشورهای جهان رتبه بندی و ممیزی شده اند و مدرک ارائه شده در یک دانشگاه با رتبه بالا در دیدگاه افراد و سایر دستگاهها با مدرک ارائه شده در دانشگاههای رتبه های پایین تر تفاوت دارد و گاه حداقل این تفاوت رتبه، به صورت محسوس حتی در استخدام افراد و شرایط دستگاههای متقاضی نیروی کار لحاظ می شود. اگر منصفانه این موضوع را به داوری بگذاریم می بینیم که تفاوت خدمات و سطح آموزش و پژوهش باید با رتبه بندی و تأثیر رتبه بندی در کارکرد مدرک دریافتی خود را نشان دهد.
چطور است که ما برای خرید یک کالا به کیفیت کار می نگریم و حاضریم متناسب با کیفیت کالا هزینه پرداخت کنیم؟ هر چه کالا با کیفیت تر باشد هزینه بیشتر و در غیر این صورت هزینه کمتری می پردازیم و با توجه به نوع نیاز و استفاده خود و بسیاری از آیتمهای دیگر کالای مورد نظر را انتخاب کرده و طبیعتاً ملزم به پرداخت هزینه متناسب با کیفیت درخواستی خود هستیم.
در واقع آموزش نیز نوعی کالاست، اما کالای فرهنگی و علمی. در واقع کالایی است بسیار با ارزش و کارآمد، که داشتن آن خصوصاً در زمان حاضر برای هر فرد واجب و ضروری است. اگر زمانی داشتن مدرک، یک پرستیژ اجتماعی یا کالای لوکس یا دستمایه ی یافتن کار و ارتقاء محسوب می شد، الان یک نیاز و ضرورت اجتماعی است. اساساٌ حضور در یک محیط آموزشی بعد از مدرسه و دریافت آموزشهای مختلف در رشته های مورد نیاز می تواند یک ضرورت اجتماعی باشد.
امروزه شاهد برگزاری دوره های مختلف روانشناسی، موفقیت و ... جهت بهبود روابط فرد با خود، همسر، خانواده، فرزندان و اطرافیان در کلان شهرها هستیم. افراد طالب این گونه آموزشها، حاضرند در قبال دریافت آموزشهای مطلوب هزینه های بالایی پرداخت کنند و برای شرکت در این دوره ها حتی از محل کار خود مرخصی بگیرند و قطعاً شاهد تأثیر آن در زندگی و روابطشان بوده اند که حاضر به صرف وقت و هزینه می شوند.
قطعاً ارائه آموزشهای روانشناسی، اجتماعی، حقوقی و مدیریت در رفع بسیاری از مشکلات فردی، اجتماعی و حقوقی افراد تأثیر بسزایی دارد.
باید بیندیشیم که چگونه است که ما برای شرکت در دوره های کوتاه مدت مذکور و یا دوره های بلند مدتی مانند خیاطی، آرایشگری، رانندگی و ...حاضر به صرف دقت و هزینه و انرژی هستیم ولی برای آموزشهایی که منجر به تخصص در یک رشته و مهارت برای ما می شوند حاضر به پرداخت هزینه های لازم نیستیم و انتظار داریم این مهارت ها را رایگان و بدون صرف وقت و هزینه یا از طریق دولت دریافت کنیم؟
باید به آن مرحله از رشد برسیم که همانگونه که برای تهیه خوراک و پوشاک و تفریح و ... هزینه می کنیم و وقت می گذاریم در سبد خانواده برای دریافت و بهره بردن از چنین آموزشهایی هم هزینه نماییم.
چرا نباید از پتانسیل و توان دانشگاههای آزاد استان با این همه فضا، تجهیزات، نیروی انسانی و هیأت علمی ( که اکثراً در دهه چهارم زندگی و در اوج توان علمی و فکری و جسمی قرار دارند و به پختگی لازم رسیده اند و هر یک دارای پژوهش ها و سوابق علمی خوبی هستند) بطور مطلوب استفاده و بهره برداری نمی شود؟ و چرا مراکز دانشگاه جامع علمی کاربردی استان که بهرحال روزی با توجه به نیاز استان و با سرمایه گذاری و ریسک بالای برخی افراد تأسیس شد الان اینگونه جفا می شود؟
به هر حال گرچه این مراکز خصوصی در ابتدای امر با کمترین امکانات فیزیکی و نیروی انسانی فعالیت خود را آغاز کرده اند - و اکنون در حال بهبود وضعیت پژوهشی، آموزشی، امکانات و نیروی انسانی خود هستند - لازم است در این عرصه به جای عدم حمایت ، حمایت شوند تا با جهشی شتابنده به سوی کیفی سازی حرکت کرده و پس از مرحله آموزش، خود را وارد امور پژوهش و کارآفرینی کنند و به مراکز پژوهشی و آموزشهای مهارتی و کاربردی تبدیل شوند. اکنون که سرمایه گزاری لازم صورت گرفته، فضاهای مفید و گسترده ای ایجاد شده ، تجهیزات تهیه شده و نیروی انسانی تحصیل کرده - خصوصاً در مقطع ارشد و دکتری مستعد و علاقه مند به پژوهش و آموزش - در این استان زیاد است بهتر است برای کارآفرینی، رشد اقتصادی - آموزشی و اجتماعی از این مراکز حمایت جدی شود. از طرفی ضروری است که این مراکز با نظارت مداوم و هدفمند نیز خود را به استانداردهای لازم نزدیکتر کنند، خصوصاً که استان ما علی رغم داشتن نیروی انسانی توانمند، تحصیل کرده، متخصص و پژوهشگر که در اولین مرحله نیاز به فضا و امکانات اولیه مثل رایانه و کتاب و تجهیزات دارند، فاقد مراکز تحقیقاتی و پژوهشی است. در صورتی که این مرکز همه اینها را دارا بوده (گرچه همه این مراکز در یک سطح نیستند) و فقط نیاز به مدیریت و برنامه ریزی و نظارت کافی و مداوم می باشند.
از طرفی متذکر می شوم که تقویت مراکز علمی کاربردی و غیر دولتی، باعث تضعیف سایر دانشگاهها، از جمله دولتی، آزاد و پیام نور نخواهد بود چرا که رسالت دانشگاهها با هم متفاوت است و این مراکز نیز برای تحصیلات عالیه در مقاطع ارشد و دکتری تأسیس نشده اند بلکه مراکزی مهارت محور، کارآفرین در جهت دانش های کاربردی و تولید ثروت هستند. صد البته که بسیاری از این فراگیران برای ادامه تحصیل در مقاطع ارشد و دکتری به سوی دانشگاههای دولتی و آزاد روی می آورند و از این جهت نیز باعث تقویت این دانشگاهها می شوند.
اگر به فکر توسعه استان در ابعاد مختلف هستیم گریزی از تقویت و حمایت دانشگاهها بخصوص مراکزی که توسط بخش خصوصی تاسیس شده اند نیست. لذا ضروری است با دقت و دور اندیشی، کیفیت بخشی به آموزش و پژوهش در همه دانشگاهها مورد نظر بوده و هر دانشگاه و مرکز آموزشی در یک حوزه تخصصی تبدیل به قطب گردد و از موازی کاری پرهیز شود. در آن صورت مسؤولین ارشد استان نیز تمام پروژه های تحقیقاتی در جهت توسعه را به این دانشگاهها واگذار نمایند.
باعث تاسف است که با بررسی رزومه پژوهشی اساتید دانشگاهها می بینیم که سرمایه های ارزشمند انسانی در استان وجود دارد ولی به دلیل غفلت مسؤولین و همچنین به دلایل سیاسی و قومی از این قشر فرهیخته در طرحها و پروژه های علمی - پژوهشی استفاده نشده و متأسفانه در بسیاری موارد از افراد غیر کارشناس استفاده می شود و اینها بلایایی هستند که اگر الان درمان نشود تا همیشه در چاله توسعه نیافتگی و فقر در ابعاد مختلف دست و پنجه نرم خواهیم کرد و پاسخی برای وجدان خود و آیندگان نخواهیم داشت.
آیا یک دیدگاه صرفا مدرک گرایانه، به هدف کسب پرستیژ اجتماعی است یا کسب مدرک به هدف یافتن کار، ترفیع شغلی و در نتیجه سود اقتصادی؟ یا اینکه به هدف دریافت آموزش برای کسب مهارت های لازم در یک رشته؟ و یا اهداف دیگری بر آن مرتب است؟ هر چه باشد یک امر مسلّم است و آن اینکه ارائه آموزش و مدرک چه از طرف دولت و چه از طرف بخش خصوصی، به هر حال مستلزم تأمین هزینه های مالی بسیاری است. هزینه هایی شامل پرسنل اداری، مدرس و مربی، فضا، امکانات، تجهیزات و بسیاری موارد دیگر.
درکشور ما هر دو بخش دولتی و خصوصی متولی این امر خطیر هستند. از سویی در هیچ کجای دنیا دانشگاه مسؤول و متولی فراهم کردن شغل برای دانشجویان نیست و تنها وظیفه آموزش را بر عهده دارد و ایجاد شغل در حیطه وظایف سایر دستگاههاست.
در حال حاضر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و آنها که در قبال آموزش ارائه شده، شهریه و هزینه دریافت می کنند(دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نور، غیرانتفاعی، پردیس های دانشگاهی و مراکز علمی کاربردی) بخش عظیمی از مسؤولیت آموزش و ارائه مدرک معتبر با تأیید وزارت علوم را به عهده گرفته اند و از بدو تأسیس هر یک تاکنون خیل عظیم متقاضیان از این دانشگاهها و مؤسسات فارغ التحصیل شده و از مزایای مادی و معنوی مدرک دریافتی، بهره برده اند.
حال سخن اینجاست که هزینه های سنگین، طی پروسه ورود دانشجو تا فارغ التحصیلی و دریافت مدرک چگونه باید تأمین شود؟ با نگاهی به دانشگاهها و مؤوسسات آموزش عالی در بسیاری از کشورهای جهان مشاهده می شود که اکثریت قریب به اتفاق آنها در قبال آموزشی که ارائه می دهند هزینه و شهریه دریافت می کنند.
در خصوص وضعیت کیفی دانشگاهها، لازم به ذکر است که دانشگاهها در بسیاری از کشورهای جهان رتبه بندی و ممیزی شده اند و مدرک ارائه شده در یک دانشگاه با رتبه بالا در دیدگاه افراد و سایر دستگاهها با مدرک ارائه شده در دانشگاههای رتبه های پایین تر تفاوت دارد و گاه حداقل این تفاوت رتبه، به صورت محسوس حتی در استخدام افراد و شرایط دستگاههای متقاضی نیروی کار لحاظ می شود. اگر منصفانه این موضوع را به داوری بگذاریم می بینیم که تفاوت خدمات و سطح آموزش و پژوهش باید با رتبه بندی و تأثیر رتبه بندی در کارکرد مدرک دریافتی خود را نشان دهد.
چطور است که ما برای خرید یک کالا به کیفیت کار می نگریم و حاضریم متناسب با کیفیت کالا هزینه پرداخت کنیم؟ هر چه کالا با کیفیت تر باشد هزینه بیشتر و در غیر این صورت هزینه کمتری می پردازیم و با توجه به نوع نیاز و استفاده خود و بسیاری از آیتمهای دیگر کالای مورد نظر را انتخاب کرده و طبیعتاً ملزم به پرداخت هزینه متناسب با کیفیت درخواستی خود هستیم.
در واقع آموزش نیز نوعی کالاست، اما کالای فرهنگی و علمی. در واقع کالایی است بسیار با ارزش و کارآمد، که داشتن آن خصوصاً در زمان حاضر برای هر فرد واجب و ضروری است. اگر زمانی داشتن مدرک، یک پرستیژ اجتماعی یا کالای لوکس یا دستمایه ی یافتن کار و ارتقاء محسوب می شد، الان یک نیاز و ضرورت اجتماعی است. اساساٌ حضور در یک محیط آموزشی بعد از مدرسه و دریافت آموزشهای مختلف در رشته های مورد نیاز می تواند یک ضرورت اجتماعی باشد.
امروزه شاهد برگزاری دوره های مختلف روانشناسی، موفقیت و ... جهت بهبود روابط فرد با خود، همسر، خانواده، فرزندان و اطرافیان در کلان شهرها هستیم. افراد طالب این گونه آموزشها، حاضرند در قبال دریافت آموزشهای مطلوب هزینه های بالایی پرداخت کنند و برای شرکت در این دوره ها حتی از محل کار خود مرخصی بگیرند و قطعاً شاهد تأثیر آن در زندگی و روابطشان بوده اند که حاضر به صرف وقت و هزینه می شوند.
قطعاً ارائه آموزشهای روانشناسی، اجتماعی، حقوقی و مدیریت در رفع بسیاری از مشکلات فردی، اجتماعی و حقوقی افراد تأثیر بسزایی دارد.
باید بیندیشیم که چگونه است که ما برای شرکت در دوره های کوتاه مدت مذکور و یا دوره های بلند مدتی مانند خیاطی، آرایشگری، رانندگی و ...حاضر به صرف دقت و هزینه و انرژی هستیم ولی برای آموزشهایی که منجر به تخصص در یک رشته و مهارت برای ما می شوند حاضر به پرداخت هزینه های لازم نیستیم و انتظار داریم این مهارت ها را رایگان و بدون صرف وقت و هزینه یا از طریق دولت دریافت کنیم؟
باید به آن مرحله از رشد برسیم که همانگونه که برای تهیه خوراک و پوشاک و تفریح و ... هزینه می کنیم و وقت می گذاریم در سبد خانواده برای دریافت و بهره بردن از چنین آموزشهایی هم هزینه نماییم.
چرا نباید از پتانسیل و توان دانشگاههای آزاد استان با این همه فضا، تجهیزات، نیروی انسانی و هیأت علمی ( که اکثراً در دهه چهارم زندگی و در اوج توان علمی و فکری و جسمی قرار دارند و به پختگی لازم رسیده اند و هر یک دارای پژوهش ها و سوابق علمی خوبی هستند) بطور مطلوب استفاده و بهره برداری نمی شود؟ و چرا مراکز دانشگاه جامع علمی کاربردی استان که بهرحال روزی با توجه به نیاز استان و با سرمایه گذاری و ریسک بالای برخی افراد تأسیس شد الان اینگونه جفا می شود؟
به هر حال گرچه این مراکز خصوصی در ابتدای امر با کمترین امکانات فیزیکی و نیروی انسانی فعالیت خود را آغاز کرده اند - و اکنون در حال بهبود وضعیت پژوهشی، آموزشی، امکانات و نیروی انسانی خود هستند - لازم است در این عرصه به جای عدم حمایت ، حمایت شوند تا با جهشی شتابنده به سوی کیفی سازی حرکت کرده و پس از مرحله آموزش، خود را وارد امور پژوهش و کارآفرینی کنند و به مراکز پژوهشی و آموزشهای مهارتی و کاربردی تبدیل شوند. اکنون که سرمایه گزاری لازم صورت گرفته، فضاهای مفید و گسترده ای ایجاد شده ، تجهیزات تهیه شده و نیروی انسانی تحصیل کرده - خصوصاً در مقطع ارشد و دکتری مستعد و علاقه مند به پژوهش و آموزش - در این استان زیاد است بهتر است برای کارآفرینی، رشد اقتصادی - آموزشی و اجتماعی از این مراکز حمایت جدی شود. از طرفی ضروری است که این مراکز با نظارت مداوم و هدفمند نیز خود را به استانداردهای لازم نزدیکتر کنند، خصوصاً که استان ما علی رغم داشتن نیروی انسانی توانمند، تحصیل کرده، متخصص و پژوهشگر که در اولین مرحله نیاز به فضا و امکانات اولیه مثل رایانه و کتاب و تجهیزات دارند، فاقد مراکز تحقیقاتی و پژوهشی است. در صورتی که این مرکز همه اینها را دارا بوده (گرچه همه این مراکز در یک سطح نیستند) و فقط نیاز به مدیریت و برنامه ریزی و نظارت کافی و مداوم می باشند.
از طرفی متذکر می شوم که تقویت مراکز علمی کاربردی و غیر دولتی، باعث تضعیف سایر دانشگاهها، از جمله دولتی، آزاد و پیام نور نخواهد بود چرا که رسالت دانشگاهها با هم متفاوت است و این مراکز نیز برای تحصیلات عالیه در مقاطع ارشد و دکتری تأسیس نشده اند بلکه مراکزی مهارت محور، کارآفرین در جهت دانش های کاربردی و تولید ثروت هستند. صد البته که بسیاری از این فراگیران برای ادامه تحصیل در مقاطع ارشد و دکتری به سوی دانشگاههای دولتی و آزاد روی می آورند و از این جهت نیز باعث تقویت این دانشگاهها می شوند.
اگر به فکر توسعه استان در ابعاد مختلف هستیم گریزی از تقویت و حمایت دانشگاهها بخصوص مراکزی که توسط بخش خصوصی تاسیس شده اند نیست. لذا ضروری است با دقت و دور اندیشی، کیفیت بخشی به آموزش و پژوهش در همه دانشگاهها مورد نظر بوده و هر دانشگاه و مرکز آموزشی در یک حوزه تخصصی تبدیل به قطب گردد و از موازی کاری پرهیز شود. در آن صورت مسؤولین ارشد استان نیز تمام پروژه های تحقیقاتی در جهت توسعه را به این دانشگاهها واگذار نمایند.
باعث تاسف است که با بررسی رزومه پژوهشی اساتید دانشگاهها می بینیم که سرمایه های ارزشمند انسانی در استان وجود دارد ولی به دلیل غفلت مسؤولین و همچنین به دلایل سیاسی و قومی از این قشر فرهیخته در طرحها و پروژه های علمی - پژوهشی استفاده نشده و متأسفانه در بسیاری موارد از افراد غیر کارشناس استفاده می شود و اینها بلایایی هستند که اگر الان درمان نشود تا همیشه در چاله توسعه نیافتگی و فقر در ابعاد مختلف دست و پنجه نرم خواهیم کرد و پاسخی برای وجدان خود و آیندگان نخواهیم داشت.
لینک کوتاه:
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
مدرس
| 
۱۸:۰۶ - ۱۳۹۵/۰۷/۰۲
تحلیل بسیار نزدیک به واقعیت است.