خبردنا: سخنگوی شورای نگهبان درباره موضوعاتی که در خصوص رد صلاحیت رئیس جمهور سابق کشور برای مجلس خبرگان رهبری مطرح شده است واکنش نشان داد.
هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان در گفتگویی تفصیلی به بیان نکاتی درباره شایعات رد صلاحیت حسن روحانی، بیانات رهبر انقلاب درباره مشارکت در انتخابات و انتخابات مجلس دوازدهم توضیحاتی ارائه کرد.
بخش هایی از گفتگو را بخوانید؛
* به نظر شما مخاطب بیانات رهبری درباره مشارکت چه کسانی هستند؟
مخاطب بیانات مقام معظم رهبری دستگاه‌ها و نهادهای مختلف هستند. شورای نگهبان کار خود را مبتنی بر قانون انجام می‌دهد و قانون از ما چنین چیزی را خواسته است. البته این منافاتی با آسیب شناسی سازوکارها و رفع نقصان‌ها ندارد. شما هم فرایندهایتان را بررسی می‌کنید، آسیب شناسی می‌کنید. اگر مشکلی بود اگر جایی با نقصانی مواجه بودید اصلاح می‌کنید. اما مبنای کار را که تغییر نمی‌دهید، مبنای کار قانون و چهارچول‌های قانونی بوده و ان شاالله خواهد بود.
جریانات و جناح‌های سیاسی و احزاب نیز باید در انتخابات به میدان بیایند. در موضوع انتخابات مشخصا با نگاه احزاب عرض می‌کنم که بعضا احزاب و گروه‌های سیاسی ایام انتخابات حضور دارند و یک فهرستی را ارائه می‌کنند و بعد می‌روند تا چهار سال آینده. اینکه آن لیست رای آورد یا نه، برنامه ارائه شده از سوی آن آیا عملیاتی شد یا نه. لذا باید احزاب و جریان‌های سیاسی، گزارشی به مردم بدهند که مثلا چرا برنامه وعده داده شده عملیاتی نشده است، نقص از برنامه بوده و یا از ساختارهای اجرایی بوده است یا یک گزارشی بدهند که این افرادی که معرفی شده‌اند چقدر کارآمد بودند.
البته به این نکته هم اشاره کنم که از آن سو احزاب هم توقعاتی دارند مثلاً اختیارات بیشتری داشته باشند که اتفاقا در سیاست‌های کلی انتخابات هم به آن اشاره شده است. لذا باید اختیارات متناسب به احزاب داده شود و بعد از آنها باید پاسخگویی بخواهیم.
این تصور که حتماً باید در قدرت باشیم که نقش ایفا کنیم هم تصور غلطی است. بالاخره در رقابت جریانات سیاسی یک جریان با رای مردم به قدرت می‌رسد. اتفاقاً به خاطر اینکه دیگر جریانات به قدرت نرسیده‌اند باید برای نقش آفرینی تلاش کنند و نظر مردم را به خودشان جلب کنند. فرض کنید در دور آینده یک جریانی به قدرت می‌رسد، اینکه بقیه جریانات کنار بنشینند چون در قدرت نیستند اساسا این تصور، تصور غلطی است. اساسا یک از شرایط به قدرت رسیدن و قدرت را در دست گرفتن این است که تلاش شود و کنش وجود داشته باشد. لذا احزاب سیاسی باید نقش آفرینی جدی‌تری داشته باشند. در رسانه و دانشگاه‌ها به روی جریان‌ها و افراد باز است تا در این مجامع حضور پیدا کنند و برنامه‌هایشان را تشریح کنند فضایی را ایجاد شود تا مردم نسبت به آنها اقبال پیدا کنند و به آنها رای بدهند و آن گروه‌ها نیز در عمل آن برنامه‌ها را به منصه ظهور برسانند.
در اینجا باز تاکید می‌کنم شورای نگهبان هیچگاه نگاه حزبی و سیاسی نداشته است. شورای نگهبان اساسا ذینفع نیست از اینکه فرد یا جریانی وارد مجلس شود یا نشود. آنچه که ما به عنوان مبنایمان قرار داده‌ایم این است که شرایطی که در قانون ذکر شده است لحاظ و احراز شود.
* درباره عدم احرازها هم گاهی انتقاداتی مطرح میشود که چرا عدم احراز اعلام می شود. آیا امسال هم افرادی تحت عنوان عدم احراز مشاهده خواهیم کرد؟
قانون این سه وضعیت تایید صلاحیت، عدم تایید صلاحیت و عدم احراز را پیش بینی کرده است. این‌ها هر کدام به جای خودشان طبیعتاً معنایی دارند و قابل استفاده هستند. فردی که شرایط را داشته باشد تایید و فردی که شرایط را نداشته باشد عنوان عدم تایید به او تعلق می‌گیرد. گاهی اوقات برخی از موارد قابل شناسایی نیستند. یعنی هیچ اطلاعاتی نسبت به فرد وجود ندارد و علی رغم تلاش برای شناسایی آن فرد هیچ اطلاعاتی نسبت به آن فرد به دست نمی‌آید یا گاهی بین ادله تعارض پیش می‌آید، تعارضی که قابل حل نیست لذا نمی‌توان فرد را رد یا تایید صلاحیت کرد که در اینجا عنوان عدم احراز تعلق می‌گیرد.
البته ما باید تمام تلاشمان را برای احراز صلاحیت داوطلب انجام دهیم. اینکه وقت نداشته باشیم و تلاش نکنیم این پذیرفته شدنی نیست. شورای نگهبان تمام تلاشش را انجام می‌دهد و اگر واقعاً قابل شناسایی نباشد عنوان عدم احراز به فرد داوطلب تعلق می‌گیرد.
یک نکته دیگر اینجا وجود دارد و نسبت به چهره‌هایی که شناخته شده هستند و از قبلا تایید صلاحیت شده‌اند آن ابهام عدم شناخت نسبت به ایشان وجود ندارد و طبیعتاً عنوان عدم احراز موجه نیست. اگر چنین افرادی شرایط را دارند باید تایید صلاحیت شوند و اگر شرایط را ندارند باید رد صلاحیت شوند.
* نظرتان درباره نتایجی که در هیات های اجرایی از روند تایید صلاحیت ها اعلام شده چیست؟
طحان نظیف: هیات‌های اجرایی مستقل هستند و ترکیبی دارند که در قانون ذکر شده است. ترکیب ۱۱ نفره که ۸ نفر از آنها شخصیت‌های منطقه‌ای هستند و افرادی هستند که معمولاً مورد شناخت مردم آن منطقه هستند؛ یک نفر فرماندار، یک نفر رئیس ثبت احوال و یک نفر هم به انتخاب رئیس دادگستری آن منطقه است. این ترکیب ارتباطی به شورای نگهبان ندارد. در حال حاضر هیات اجرایی بررسی کرده است و نظراتشان را نیز اعلام کرده‌اند و شورای نگهبان هم در آن مقطع اعلام کرد هر کسی نسبت به نظرات هیات اجرایی اعتراضی دارد می‌تواند به هیات‌های نظارت شکایت کند و برخی افراد آمدند و در سامانه‌ای که اعلام کرده بودیم شکایت کردند. هم اکنون در مهلت رسیدگی به هیات‌های نظارت هستیم و کار تمام نشده است و بعد از این هم شورای نگهبان یک ماه فرصت دارد.
شورای نگهبان مرجع تجدید نظر نهایی است. بنده اطلاع دقیقی از روند کار در هیات‌های اجرایی ندارم که بر اساس چه مستنداتی و گزارشاتی افراد را تایید یا رد کرده‌اند. پیش بینی این است که آنچه که در شورای نگهبان اتفاق می‌افتد، چه در مرحله هیات‌های نظارت و چه در مرحله شورای نگهبان -چون ما در شورا هم بررسی مستقل داریم- ممکن است متفاوت با مراحل قبلی باشد. کسی ممکن است در هیات اجرایی رد صلاحیت شده باشد یا با عدم احراز مواجه شده است در مرحله شورای نگهبان یا هیات‌های با نظر متفاوتی مواجه شود. علت این موضوع هم آن است که زمان بررسی شورای نگهبان بیشتر است و نهادهای استعلامی شاید در آن ۱۵ روز فرصت نداشتند که پاسخ به استعلام هیات اجرایی را دهند. زمان ۵۰ روز زمانی موسع‌تری برای هیات‌های نظارت و شورای نگهبان است. هیات‌ها مستقل هستند و شورای نگهبان نیز مستقل است.
* شورای نگهبان تمهیدی درباره سلامت انتخابات هم دارد؟
سلامت انتخابات یکی از چهار راهبردی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند و شما نیز اشاره کردید. شورای نگهبان از ابتدای سال به محض اینکه در آن دیدار عمومی که رهبر انقلاب اسلامی با مردم داشتند و آن این راهبرد را فرمودند جلساتی را با همه دست‌اندرکاران انتخابات برگزار کرد. سعی کردیم در جهت تسهیل امور و آسیب شناسی انتخابات در ادوار گذشته بررسی‌هایی را داشته باشیم.
در میانه کار اصلاح قانون انتخابات به نتیجه رسید و انتظار این بود که چون بالاخره با اصلاحیه قانون مواجه هستیم و شاید دستگاه‌های دخیل انتخابات سوالات و ابهاماتی داشته باشند همه باید نسبت به قانون جدید انتخابات توجیه باشیم. لذا چه نسبت به قانون جدید و چه نسبت به اصلاح رویه‌ها و آسیب شناسی ادوار گذشته واقعا سعی کردیم تمهید کنیم. قانون انتخابات برای شورای نگهبان به عنوان ناظر انتخابات و وزارت کشور به عنوان مجری انتخابات، موارد جدیدی را پیش‌بینی کرده است که مبتنی بر سیاست‌های کلی انتخابات بوده است. همچنین یکی از موضوعات، قانونی است که در سال ۹۸ به تصویب رسید که راجع به شفافیت منابع مالی داوطلبان انتخابات بود و موضوع مهمی است که مردم هم به این موضوع توجه ویژه‌ای دارند.
از ابتدای سال به همکاران وزارت کشور عرض کردیم که باید تمدیدات لازم را برای اجرای این قانون را تدارک ببینند.
* سوال پایانی هم اینکه مباحثی درباره آقای روحانی در فضای مجازی مطرح می شود. آیا این مباحث صحت دارد؟
این مباحثی که درباره بررسی صلاحیت خبرگان مطرح میشود و این اخباری که من در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها می‌شنوم، واقعا برای من هم جدید دارد.
شورای نگهبان در حال برگزاری آزمون نسبت به افرادی است که باید از آنها آزمون گرفته شود، زیرا اعضای فعلی و سابق خبرگان و کسانی که یک بار آزمون را قبول شده‌اند، طبیعتا بر اساس قانون نیاز به آزمون مجدد ندارند و هنوز وارد بررسی صلاحیت خبرگان نشده‌اند و بعد از اتمام مباحث آزمون کم‌کم بررسی صلاحیت‌ها آغاز خواهد شد که تا آن موقع هم زمان وجود دارد. از آنجا که این اخبار مبنای قضاوت برخی اشخاص قرار می‌گیرد، اگر عزیزان مستندات و منبع خود را ذکر کنند، شاید برای مردم موضوع شفاف‌تر باشد.
